Zwyrodnienia kciuka (Rhizarthroza)

Zwyrodnienia kciuka (Rhizarthroza) – Opis schorzenia

W życiu często spotykamy się z chorobami zwyrodnieniowymi dużych stawów – biodra,  kolana, kręgosłupa. W ręce ten problem najczęściej dotyczy stawu nadgarstkowo-śródręcznego znajdującego się u podstawy kciuka. Tak jak każde zwyrodnienie – powoduje wyraźną deformację i narastające bóle uniemożliwiające sprawne posługiwanie się ręką przy chwytaniu z użyciem kciuka. Bolesne staje się utrzymanie rakiety tenisowej, odkręcenie słoika czy nawet przeniesienie talerza. Ból denerwuje i jest czasami trudny do zniesienia. Powodem jest powolna degeneracja stawu z  tworzeniem narośli kostnych – które wciskając się do stawu wypychają kości na zewnątrz tworząc deformację. Choroba przypomina próchnicę zęba ponieważ tak samo powoli, boleśnie i nieodwracalnie doprowadza do całkowitego zniszczenia kości tworzących staw.

Zwyrodnienia kciuka (Rhizarthroza) – Przebieg schorzenia

Zwyrodnienie jest najczęściej chorobą rodzinną, wrodzoną,  towarzyszy również reumatoidalnemu zapaleniu stawów, niekiedy jest następstwem przebytego urazu. Zwyrodnieniu nie da się zapobiec, nie da się go też cofnąć. Możliwe jest jedynie spowolnienie procesu degeneracji  i,  na czym najbardziej zależy pacjentom –  usunięcie dolegliwości bólowych. Ból wywołany jest stanem zapalnym jaki powstaje w stawie przy ruchu wskutek tarcia zniekształconych kości i rozciąganiem przez płyn zapalny torebki stawu. Do pewnego stopnia z bólem i stanem zapalnym można walczyć poprzez okresowe unieruchamianie kciuka w specjalnych ortezach, zmniejszaniem zapalenia przez  fizjoterapię, leki przeciwzapalne ogólne czy miejscowe oraz wstrzykiwane do stawu – ale często  takie postępowanie okazuje się być tylko doraźnym i  krótkotrwałym sposobem na zmniejszenie bólu. Gdy dolegliwości stają się męczące  konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Zwyrodnienia kciuka (Rhizarthroza) – Leczenie w MasterHand Warszawa

Głównym kryterium do podjęcia decyzji o operacji jest nasilenie dolegliwości pacjenta. Rozległość deformacji stawu określamy w badaniach obrazowych – rtg, tomografii komputerowej i usg – by dobrać najwłaściwszy dla każdego przypadku  rodzaj zabiegu operacyjnego.

Istnieje wiele procedur operacyjnych stosowanych w zależności od stopnia zaawansowania zmian zwyrodnieniowych. Na początku choroby można przesunąć punkt wzajemnego nacisku kości w miejsce mniej zużyte  i mniej bolesne poprzez przecięcie i zmianę kształtu jednej z nich. Podobnie podziała artroskopowe oczyszczenie wnętrza stawu. Należy jednak pamiętać że są to zabiegi działające przez ograniczony czas – po kilku miesiącach czy latach choroba postąpi na tyle że niezbędna okaże się kolejna operacja. Dlatego przy bardziej zaawansowanych zwyrodnieniach operacje przebiegają bardziej radykalnie – polegają wtedy na częściowym bądź całkowitym usunięciu jednej z kości po to by wypełnić  miejsce po chorym stawie własnymi tkankami wytworzonymi ze ścięgien  lub różnego rodzaju implantami zastępującymi staw. Zabiegi te likwidują ból, zapewniają pełen ruch kciuka,  ograniczają jednak używanie ręki z maksymalną siłą.

Dlatego u pacjentów młodszych którzy potrzebują używać ręki do ciężkich prac lub sportu – lepszą propozycją jest operacyjne usztywnienie stawu. Tak naprawdę zmniejsza ono ruchomość w niewielkim stopniu, pozwala jednak na bezbólowe używanie ręki we wszystkich siłowych czynnościach.

Powrót do pełnego zdrowia trwa około 2-4  miesięcy  i jest wspomagany rehabilitacją – tak, by zachować jak największy  zakres ruchu. Przez pierwszy miesiąc zwykle kciuk wymaga unieruchomienia w łusce ochronnej,  później pozwalamy na używanie ręki do najlżejszych czynności domowych. Po zdjęciu unieruchomienia rozpoczyna się rehabilitacja prowadzona przez wyspecjalizowaną w terapii ręki fizjoterapeutkę i odbywa się na umawianych co kilka dni w zależności od potrzeb – spotkaniach. Bardzo ważne jest aktywne zaangażowanie pacjenta, dlatego pacjent instruowany jest jak dodatkowo wykonywać we własnym zakresie ćwiczenia w domu.

Powikłania po leczeniu operacyjnym nie zdarzają się często, mogą wynikać z dalszego osłabienia kości postępem choroby zwyrodnieniowej na którą nie mamy wpływu. Zwykle mają charakter obluzowania wytworzonego zastępczego stawu lub zespolenia. Czasami obserwuje się przejściowe podrażnienie nerwu w miejscu blizny – zazwyczaj ustępujące w przeciągu najbliższych miesięcy.